Przekształcenie w firmie rodzinnej
Bez względu na to, czy punktem wyjścia do rozważań o sukcesji biznesu jest zmiana pokoleniowa, usprawnienie organizacji pracy związane z rozwojem firmy, czy w pierwszej kolejności potrzeba zmiany formy prawnej, to przed właścicielami staje szereg zagadnień, które muszą zgłębić, by podjąć jak najlepszą decyzję o sukcesji majątkowej.
Sukcesja Uniwersalna KC a inne gałęzie prawa
Art. 1053 Kodeksu cywilnego reguluje sukcesję uniwersalną: jest to sytuacja, gdy nabywca spadku wstępuje w prawa i obowiązki spadkobiercy. Sukcesja – co to jest? Sukcesja oznacza następstwo prawne, na gruncie prawa cywilnego rozumiane jako wstąpienie w miejsce drugiej osoby w sferę jej stosunków prawnych, zwykle wstąpienie w miejsce osoby zmarłej, w jej prawa i obowiązki, z chwilą jej śmierci. Prawo cywilne to nie jest jedyna dziedzina prawa, którą należy brać pod uwagę przy przekazywaniu majątku rodziny. Nasz doświadczony Zespół weźmie pod uwagę nie tylko przepisy prawa cywilnego, ale też gospodarczego i bankowego, oraz – co szczególnie ważne dla owocnej sukcesji w biznesie i efektywnego zarządzaniem firmą przez kolejne pokolenia – przepisy prawa podatkowego, specjalizacji Kancelarii.
Sukcesja w firmie rodzinnej
Analizowanie jednej kwestii szybko prowadzi do wniosku, że zagadnień związanych z sukcesją firmy jest więcej. Zmiana pokoleniowa może mieć aspekt menedżerski lub własnościowy. Pokolenie ustępujące miejsca swoim następcom może chcieć wycofać się całkowicie lub odchodzić z rodzinnego biznesu sukcesywnie, pozostawiając sobie głos doradczy w kluczowych sprawach.
W przedsiębiorstwie może nastąpić przekazanie zarządzania lub przekazanie własności: części lub całości przedsiębiorstwa. Do nowego sposobu zarządzania dobrze jest dostosować strukturę prawną i organizacyjną. Struktura organizacyjna firmy jednoosobowej będzie odmienna od organizacji prężnie działającego przedsiębiorstwa zatrudniającego kilkaset osób. W każdym razie powinna być adekwatna do wielkości firmy i efektywna kosztowo. Strukturę należy dobrać tak, aby dawała możliwie dobre efekty w praktyce, a koszty jej funkcjonowania nie były zbyt uciążliwe. Prawnicy Pakulski, Kilarski i Wspólnicy doradzają w kwestiach związanych z organizacją firmy. W swojej wieloletniej praktyce zajmowaliśmy się zarówno doradztwem w małych firmach rodzinnych, jak i tworzeniem ładu korporacyjnego w największych spółkach międzynarodowych.
Wybór formy prawnej, do której przekształcenie w firmie rodzinnej ma doprowadzić, będzie jednym z kluczowych zagadnień do rozstrzygnięcia. Forma prawna będzie determinować możliwy do implementacji wariant struktury organizacyjnej i jej maksymalną pojemność. Będzie również określać zakres odpowiedzialności właścicieli za zobowiązania przedsiębiorstwa i przesądzać o tym, jak daleko do ich majątku prywatnego mogą sięgnąć wierzyciele. Z wyborem formy prawnej wiąże się także wybór formy opodatkowania prowadzonej działalności. Również ważny aspekt kosztów formalnoprawnych i księgowych będzie zależał od dokonanego w tym zakresie wyboru.
Sukcesja uniwersalna – KSH
Najtańszą nominalnie formą prowadzenia działalności gospodarczej jest jednoosobowa działalność gospodarcza, najtańszą w prowadzeniu spółką jest spółka jawna. Na przeciwległym krańcu skali znajduje się spółka akcyjna. Na marginesie należy tu wspomnieć o dwóch rzeczach:
- spółka cywilna nie jest spółką w sensie prawnym, a jej nazwa wynika z zaszłości historycznych i tradycji prawnej.
- W polskim systemie prawnym pojawił się nowy typ spółki: prosta spółka akcyjna, łącząca w sobie zalety spółki kapitałowej (partycypację kapitałową, ograniczenie odpowiedzialności) z zaletami spółki osobowej (możliwość wniesienia pracy jako wkładu do spółki i znaczące odformalizowanie procedur). Spółka ta może być szczególnie atrakcyjnym rozwiązaniem dla osób planujących jednocześnie skorzystać z IP BOX, czyli szeregu udogodnień podatkowych dla podmiotów inwestujących w tworzenie nowych technologii.
To tylko przykład i wycinek czynników wpływających na powodzenie przekształcenia: aby móc przeprowadzić sukcesję w firmie rodzinnej, należy brać pod uwagę tło prawne. Przekształcenie w firmie rodzinnej powinno być poprzedzone analizą dotyczącą potrzeb wewnętrznej organizacji, ryzyka związanego z prowadzoną działalnością, przewidywanej skali działalności oraz kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa po jego przekształceniu. Sukcesja firmy przeprowadzona pod czujnym okiem prawników zapewnia ciągłość funkcjonowania przedsiębiorstwa i zapewni godną przyszłość kolejnym pokoleniom.
