Postępowanie karnoskarbowe – zbiór najważniejszych wskazówek dla firmy
Postępowanie karnoskarbowe przeciwko twojej firmie
Postępowanie karnoskarbowe to rodzaj postępowania karnego, w którym wykorzystywane są przepisy specjalnej ustawy – Kodeksu karnego skarbowego. Takie postępowanie dotyczy naruszeń przepisów z zakresu prawa podatkowego, celnego czy dotyczącego organizacji gier hazardowych.
Trzeba jednak zaznaczyć, że tak prawo karne skarbowe, jak i postępowanie karnoskarbowe, posiadają wiele cech wspólnych z ich ogólnymi odpowiednikami. Wiele przepisów zawartych w Kodeksie karnym skarbowym jest wzorowanych na tych z Kodeksu karnego oraz zawartych w Kodeksie postępowania karnego. Co więcej, w sprawach nieuregulowanych w ustawie dotyczącej postępowania karnoskarbowego stosuje się przepisy dotyczące prawa karnego procesowego.
Firma, wobec której wszczęto postępowanie karnoskarbowe, powinna przygotować się na liczne utrudnienia i znaczny wysiłek związany z uczestnictwem w sprawie. Należy liczyć się także z wielomiesięcznym czy nawet wieloletnim prowadzeniem postępowania, typowym dla praktyki polskich sądów. Jednakże przy zastosowaniu kilku wskazówek, udział w postępowaniu karnoskarbowym może zakończyć się z rezultatem korzystnym dla przedsiębiorcy.
Kiedy wszczyna się postępowanie karnoskarbowe?
Postępowanie karnoskarbowe wszczyna się w przypadku wykrycia możliwości dokonania czynu zabronionego, w wyniku którego zostały uszczuplone należności majątkowe Skarbu Państwa. Może mieć on formę np. uporczywego uchylania się od płacenia podatku dochodowego, celowego niepłacenia akcyzy od określonych towarów, nielegalnej organizacji gier hazardowych czy stworzenia mechanizmu, mającego na celu oszukanie organów podatkowych.
Aby jednak sprawa karna skarbowa mogła toczyć się dalej, konieczne jest spełnienie kilku warunków. Podstawowym z nich jest wystarczająco duża wartość przedmiotu przestępstwa, aby spełnione było kryterium społecznej szkodliwości czynu. Konieczna jest także możliwość przypisania sprawcy winy w trakcie popełnienia czynu. Pozostają w mocy także znane w klasycznym prawie karnym pojęcia błędu czy niepoczytalności, powodujące zmniejszenie odpowiedzialności karnej bądź jej brak.
Dla osób czy instytucji, wobec których wszczęto postępowanie karnoskarbowe, istnieje możliwość ugodowego rozwiązania problemu z organami publicznymi. Artykuł 16 Kodeksu karnego skarbowego przewiduje brak kary dla sprawcy przestępstwa skarbowego, który zawiadomi organy ścigania o zaistniałej sytuacji, a także uiści wobec Skarbu Państwa należność, która powstała w wyniku dokonania czynu zabronionego. Nie dotyczy to jednak sytuacji, w której sprawca jest osobą bezpośrednio kierującą dokonaniem przestępstwa skarbowego – wtedy sprawy karnoskarbowe będą biegły dalej, wedle ustalonego przepisami porządku.
Przed wniesieniem aktu oskarżenia w sprawach karnych skarbowych istnieje także możliwość prowadzenia z oskarżonym negocjacji, prowadzących do dobrowolnego przyznania się do winy i poddania się odpowiedzialności bez konieczności rozpoczynania rozprawy karnoskarbowej. Dla przedsiębiorcy możliwość skorzystania z wcześniejszego uregulowania sprawy wydaje się najkorzystniejsza, gdyż dalsze toczące się postępowanie z pewnością negatywnie odbiłoby się na działalności firmy.
Kto prowadzi postępowanie karnoskarbowe?
Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego skarbowego, postępowanie karnoskarbowe jest prowadzone przez te same organy, co inne postępowania karne, a więc sądy karne i prokuratura.
Różnica pojawia się w przypadku organów prowadzących postępowanie przygotowawcze. W tym wypadku obok prokuratury występują organy odpowiedzialne za poprawne funkcjonowanie finansów publicznych. Jest to między innymi naczelnik urzędu skarbowego, szef Krajowej Administracji Skarbowej, a także organy niefinansowe, takie jak Straż Graniczna, Centralne Biuro Antykorupcyjne czy Policja.
O tym, kto będzie prowadził czynności, decyduje odpowiednie upoważnienie, związane z charakterem przestępstwa skarbowego. W postępowaniu przygotowawczym bierze także udział prokurator, nadzorując i koordynując pracę innych organów. Prokurator bierze także udział w sprawie karnoskarbowej na etapie procesu sądowego, występując jako oskarżyciel publiczny razem z finansowym organem prowadzącym postępowanie przygotowawcze.
Firma, wobec której prowadzi się postępowanie karnoskarbowe, powinna przede wszystkim pozostawać w kontakcie z organami ścigania i nie utrudniać ich pracy, nawet jeżeli wiąże się to z obniżeniem wydajności przedsiębiorstwa. Podstawowym obowiązkiem jest informowanie o aktualnym adresie do doręczeń i stawianie się na wezwania organu, nie ma natomiast obowiązku udzielania jakichkolwiek wyjaśnień czy dostarczania dowodów.
Etapy postępowania karnoskarbowego
Etapy postępowania karnoskarbowego pokrywają się ze znanymi przez powszechne prawo karne procesowe. Można więc wyróżnić następujące etapy sprawy karnej skarbowej:
- postępowanie przygotowawcze, czyli w potocznym rozumieniu śledztwo, w trakcie którego odpowiednie organy ustalają fakty, okoliczności, zbierają dowody itd. Etap ten wieńczy przygotowanie aktu oskarżenia bądź umorzenie sprawy;
- postępowanie główne, prowadzone przed właściwym sądem I instancji, który poprzez ocenę zgromadzonych przez strony dowodów czy wysłuchanie świadków i stron ocenia sprawę oraz wydaje wyrok;
- postępowanie odwoławcze, prowadzone przed właściwym dla sprawy sądem odwoławczym, który ocenia formalną i materialną prawidłowość dotychczasowego przebiegu sprawy i na tej podstawie utrzymuje dotychczasowy wyrok w mocy, zmienia go bądź kieruje sprawę do ponownego rozpatrzenia;
- postępowanie wykonawcze, w trakcie którego zapewniane jest odpowiednie wykonanie kar oraz środków karnych zasądzonych sprawcy przez sąd. Kary w sprawach karnoskarbowych obejmują: grzywnę, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności.
Przedsiębiorca, wobec którego prowadzone jest postępowanie karnoskarbowe, powinien zapewnić sobie reprezentację i wsparcie w postaci kompetentnego pełnomocnika procesowego posiadającego doświadczenie w prowadzeniu tego typu spraw – adwokata czy radcy prawnego. Skonsultuj się z doświadczonym prawnikiem już dziś!
Na każdym z wymienionych etapów pomoc prawna profesjonalisty jest kwestią podstawową, gdyż w postępowaniu karno-skarbowym kryje się wiele pułapek i zawiłości, z którymi może poradzić sobie jedynie odpowiednio przygotowana osoba. Zaufaj naszemu Zespołowi – skontaktuj się z prawnikiem Kancelarii Pakulski, Kilarski i Wspólnicy.
