Doręczenie elektroniczne w kpc
Zgodnie z zapowiedzią, dziś zajmiemy się zagadnieniem dotyczącym doręczenia elektronicznego w postępowaniu cywilnym, które nabiera szczególnego znaczenia w kontekście nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 15 stycznia 2015 roku (DZ.U.2015.218) oraz z dnia 10 lipca 2015 roku (DZ.U.2015.1311), które to nowelizacje wchodzą w życie odpowiednio 1 lipca i 8 września bieżącego roku.
Doręczenie elektroniczne w postępowaniu cywilnym stanowi rozszerzenie tematu poruszanego we wpisie o fikcji doręczenia, do którego lektury – zachęcamy.
Doręczenie elektroniczne uregulowane jest w art. 1311 Kodeksu postępowania cywilnego i w obecnej formie dotyczy jedynie doręczania pism drogą elektroniczną w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Co ważne, w tym postępowaniu doręczeń powodowi dokonuje się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego elektroniczne postępowanie upominawcze, natomiast pozwanemu doręczeń elektronicznych w tym postępowaniu dokonuje się jedynie w przypadku, gdy wniesie on pismo drogą elektroniczną. W związku z powyższym mamy wyraźnie zawężenie doręczenia elektronicznego jedynie do postępowania toczącego się w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Również w kontekście doręczenia elektronicznego mamy do czynienia z fikcją doręczenia, szczegółowo omówioną w artykule o fikcji doręczenia. Zgodnie z dyspozycją art. 1311 § 1 k.p.c. w przypadku doręczenia elektronicznego pismo uznaje się za doręczone z datą wskazaną w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji, a przy braku takiego potwierdzenia doręczenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.
O ile doręczenie elektroniczne uregulowane w obecnej formie nie budzi większych wątpliwości, o tyle w kontekście wspomnianych powyżej nowelizacji k.p.c. – definicja doręczenia elektronicznego ulega diametralnej zmianie a jego stosowanie w praktyce może nastręczać sporo trudności. W dalszej części wpisu omówimy zmiany jakie wyżej wspomniane nowelizacje k.p.c. wprowadzają w art. 1311 k.p.c.
Od 1 lipca 2016 roku przepis art. 1311 k.p.c. będzie stanowił, że Sąd dokonuje doręczeń za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (doręczenie elektroniczne), jeżeli wniesiono pismo za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Jak już zostało wspomniane powyżej obecnie doręczenie elektroniczne dotyczy elektronicznego postępowania upominawczego, natomiast z dniem wejścia w życie niniejszej nowelizacji, doręczać pisma drogą elektroniczną będzie można w każdym przypadku, oczywiście z zastrzeżeniem, że warunkiem niezbędnym jest wniesienie pisma za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Ponadto, podobnie do obecnego stanu uregulowana jest kwestia fikcji doręczenia.
Wprowadzenie zmian w przepisie art. 1311 k.p.c. miało na celu przyśpieszenie i uproszczenie procedury postępowania sądowego, między innymi poprzez uproszczenie komunikacji pomiędzy stroną postępowania a sądem. Jak będzie to wyglądało w praktyce? Czy system będzie działał sprawnie i bez żadnych zakłóceń? Biorąc pod uwagę to, jak dziś zdarza się, że działa EPU czyli elektroniczne postępowanie upominawcze – może okazać się, że pismo zostanie doręczone z opóźnieniem, nie w całości lub wynikną inne błędy natury technicznej.
Ponadto co ważne, przy tradycyjnym doręczeniu pism procesowych za pomocą polskiego operatora pocztowego (Poczty Polskiej), nie doręcza się pism w dni ustawowo wolne od pracy, o czym stanowi art. 134 § 1 k.p.c., natomiast przy doręczeniu elektronicznym przepisu tego artykułu nie stosuje się. W związku z powyższym nowelizacja przepisów dotyczących doręczenia elektronicznego doprowadzi do skrócenia terminów np. na wniesienie środka zaskarżenia, ponieważ pismo zamiast otrzymać tradycyjną drogą pocztową na przykład w poniedziałek, zostanie do systemu teleinformatycznego wprowadzone w niedzielę i od tego momentu będzie liczony termin 14 dni, po którego upływie pismo uzna się za doręczone (fikcja doręczenia).
Kolejna nowelizacja art. 1311 k.p.c. wejdzie w życie 8 września 2016 roku i przyniesie kolejne zmiany w przytaczanym już kilkakrotnie przepisie. Do art. 1311 § 1 k.p.c. zostanie dodany zapis, że „Sąd dokonuje doręczeń za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (doręczenie elektroniczne), jeżeli adresat wniósł pismo za pośrednictwem systemu teleinformatycznego albo dokonał wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego” Widzimy więc, że ta nowelizacja przyniesie możliwość wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, z której będzie można oczywiście zrezygnować (zgodnie z dyspozycją § 21 przytaczanego artykułu). Kwestia fikcji doręczenia, czyli to że po upływie 14 dni od umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym, pismo uznaje się za doręczone – pozostaje bez zmian.
Podsumowując, jeśli wniesiemy pismo za pomocą systemu teleinformatycznego (od 1 lipca 2016 roku) albo dokonamy wyboru wnoszenia pism procesowych tą drogą (od 8 września 2016 roku) będziemy musieli zmierzyć się ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z tego wyboru, jak choćby przykładowo, z wspomnianym już wcześniej, skróceniem terminu na wniesienie środka zaskarżenia. Jeśli natomiast zrezygnujemy, bądź w ogóle nie wybierzemy tej opcji dostarczania pism procesowych – w dalszym ciągu będziemy je otrzymywać tradycyjną drogą pocztową. Pomimo wielu krytycznych głosów oceniających tę nowelizację k.p.c., nie popadajmy w paranoję, jeśli nie wybierzemy tej formy doręczania pism procesowych wciąż będziemy mogli odbierać przesyłki od naszego ulubionego listonosza J Jeśli natomiast będziemy chcieli z niej skorzystać, musimy liczyć się z tym, że w pierwszej fazie obowiązywania tego uregulowania system teleinformatyczny może nie działać do końca tak jak powinien, czego powinniśmy mieć świadomość dokonując tego wyboru. Zdajemy sobie oczywiście sprawę z tego, ze racjonalny Ustawodawca z chwilą wejścia przepisu w życie powinien zapewnić dopracowany i perfekcyjnie działający system obsługujący doręczenia elektroniczne, ale – jako że jesteśmy praktykami i realistami zarazem – bierzemy pod uwagę również jego niepowodzenie.
Jak myślicie, czy wspomniane nowelizacje k.p.c. faktycznie przyniosą oczekiwane przyśpieszenie komunikacji pomiędzy stroną postępowania a sądem, czy wręcz przeciwnie, wyrządzą więcej szkody niż pożytku? Zachęcamy do wypowiadania się w tym temacie w komentarzach!